Van te goedkope keukens tot verdwenen kabels en subsidies: hoe Bilal A. de Gentse jongerenorganisatie Masala van de top naar de afgrond leidde

Het Laatste Nieuws, door Sofie Van Waeyenberghe en Sabine Van Damme, 30-08-22: artikel op HLN-website

GENT Bilal A. (37), de voorzitter van de Gentse jongerenorganisatie Masala die voor de zomer in opspraak kwam voor huisjesmelkerij, ligt opnieuw onder vuur. Documenten die onze redactie kon inkijken, tonen dat Bilal een rad van leugens spint voor iedereen met wie hij samenwerkt. Het onderzoek naar Masala loopt sinds mei, maar de eerste e-mails liepen al binnen bij Stad Gent in maart 2021. Gemeenteraadslid Anneleen Van Bossuyt (N-VA) eist inzage in de uitbetaalde subsidies en verantwoordingsstukken. Een reconstructie van hoe het in vijf jaar tijd van kwaad naar erger ging.

Begin maart 2019. In het hartje van de Brugse Poort, een Gents volkswijk, gaat De Meubelfabriek van start. Het is een tijdelijke invulling van een voormalige fabriek waar vzw’s onderdak krijgen. Stad Gent voorziet een startbudget van 120.000 euro per jaar, en stelt Bilal A. aan als verantwoordelijke. Hij moet ervoor zorgen dat de renovatiewerken vlot verlopen en dat de 22 verenigingen onderling goed overeenkomen.

Opvallend, want de man heeft op dat moment amper ervaring. Hij is zelf voorzitter van Masala, een van de 22 vzw’s die in de Meubelfabriek onderdak krijgen. Masala laat jongeren kennismaken met journalistiek en zelf kortfilms en documentaires maken. De werking heeft een expliciet multiculturele inslag. Masala is op dat moment een jonge vzw zonder veel cash op de rekening. In de daaropvolgende jaren zal Masala sterk groeien, met De Meubelfabriek als springplank.

Al snel gaat het echter mis. Bilal A. manifesteert zich meteen als de eigenaar van de hele Meubelfabriek. Zijn vzw Masala eigent zich heel wat ruimte toe, vervolgens lopen heel wat plannen in het honderd. “Op elke vergadering worden er afspraken gemaakt, maar de volgende keer zijn die op magische wijze veranderd”, klinkt het bij één bron.

Kink in de kabel

Zo wordt er een keuken geïnstalleerd in het centrale gedeelte. Het stadsbestuur maakt 10.200 euro vrij voor het project. “Het was meteen duidelijk dat de keuken niet in orde was”, vertellen getuigen. “Ze bleek slechts 6.000 euro te kosten. Het is niet duidelijk waar de rest gebleven is”. Ook de elektriciteit in de fabriek blijkt een twistpunt. Stad Gent geeft twee keer 15.000 euro om die in orde te brengen. Coördinator Bilal past de plannen aan en weigert iets op papier te zetten. “Zo moesten er eerst 8 stopcontacten voorzien worden. Later bleken dat er 120 te zijn. Je moet niet technisch aangelegd zijn om te weten dat dat een pak meer kost”, klinkt het bij een medewerker.

“Ook zou hij zelf veel werk doen. Zo wou Bilal kabels recupereren. Toen we die uit de muren haalden en in afgesloten ateliers legden, bleken ze plots verdwenen. Het ging om koper, zeer waardevol.” Er werd nieuw materiaal besteld, maar ook dat verdween. “Mogelijk omdat Bilal ook sleutelbewaarder was en zeer slordig met die sleutels omging. Ik weet niet wat ermee gebeurd is”. De medewerker schat dat er 6.000 euro kosten extra zijn gemaakt voor het totaalproject, onder meer omdat er materiaal verdween. Hij weigerde uiteindelijk nog met Bilal A. samen te werken, blijkt uit interne mails.

De meubelen redden

De scheefgetrokken situatie komt uiteindelijk op het kabinet van schepen Astrid De Bruycker (Vooruit) terecht. Verschillende gesprekken lossen niets op. Uiteindelijk wordt de leiding overgedragen. Masala -de vzw van Bilal- blijft in de Meubelfabriek. Maar in november 2020 verschuift het financieel beheer naar Compagnie Amai, een andere vzw. In 2021 is Bilal geen verantwoordelijke meer voor de Meubelfabriek.

“Zodra hij vervangen werd, liep het op wieltjes”, getuigt een andere medewerker. “Je kon niet met Bilal praten. Niets werd op papier gezet en zelfs als je hem confronteerde met afspraken, ontkende hij in alle talen. Bij de start van de werken was er zelfs geen vergunning voorzien.”

Opvallend, tot eind mei 2022 bleef de Masala-kwestie onder de radar. Tot HLN bericht dat Bilal A. op eigen houtje een nieuw project in de Nimfenstraat opstart. Wat begint als ateliers voor de muzikanten van Masala, mondt uit in illegale woonruimte voor mensen zonder papieren, aan exuberante prijzen. Stad Gent zet een onderzoek op poten na de onthullingen. WoninGent, dat de Nimfenstraat in beheer gaf, zet de samenwerking stop. Het veroorzaakt een aardbeving in de culturele sector en het middenveld. Want iedereen kent Bilal A. tot dan als iemand die zich hard inzet voor jongeren. Al is ook zijn communicatiestijl gekend. “Chaos, steeds met een vage uitleg. Een beetje zoals Trump in de Brugse Poort”, horen we.

Een onderzoek

Toch kreeg de stad Gent al op 3 maart 2021 de eerste signalen over zware problemen bij De Meubelfabriek. Een financiële controle dringt zich op vanuit het kabinet. “De affaire rond Sihame El-Kouakibi barstte toen net los”, herinnert een bron zich. “Ook in De Meubelfabriek stond een dubieuze keuken. Erg pijnlijk allemaal.”

“Het financiële verleden moet uitgezuiverd worden”, staat te lezen in interne mails. Maar verdere informatie over de opvolging ontbreekt. Gemeenteraadslid Anneleen Van Bossuyt (N-VA), die de zaak op de voet volgt, vraagt meer duidelijkheid. “Eind juni antwoordde burgemeester Mathias De Clercq op mijn vraag in de gemeenteraad dat er een onderzoek zou volgen naar vzw Masala. Maar we zijn nu twee maanden verder en er zijn nog geen resultaten bekend. Eerlijk gezegd: ik vind dat dit lang begint te duren. De financiële verantwoordingsstukken en evaluatieverslagen moet het stadsbestuur gewoon liggen hebben: dus wat is het probleem eigenlijk? Ik heb bovendien mailconversaties kunnen inzien waaruit duidelijk blijkt dat reeds in maart alarmsignalen werden uitgestuurd. Waarom is daar niets mee gedaan door het stadsbestuur?”

“Toon de bewijsstukken”

Van Bossuyt wil niet langer wachten op die resultaten. “Via mijn controlerecht als gemeenteraadslid vraag ik de bewijsstukken van alle uitbetaalde subsidies op en alle facturen of andere verantwoordingsstukken die te maken hebben met de besteding van die subsidies. Met N-VA Gent zullen we dit tot op het bot uitzoeken. En dan zullen we zien: ofwel klopt de rekening, ofwel klopt ze niet. Ik wil burgemeester Mathias De Clercq ook oproepen om in dit dossier de grootst mogelijk transparantie te tonen, zowel ten aanzien van ons als oppositie als ten aanzien van alle Gentse burgers, met wiens belastinggeld de subsidies finaal betaald worden.”

Wanneer we bij Bilal A. verhaal halen verwijst hij naar het onderzoek. “Er is een onderzoek lopende bij het Stad Gent waar wij alle samenwerking aan verlenen. Indien er onregelmatigheden zijn, zullen zij de gepaste acties ondernemen, daar vertrouw ik op. Het is nooit de bedoeling om jezelf te moeten verdedigen in de krant, wij leven in een rechtstaat en indien er fouten zijn dan neem ik daar ook de verantwoordelijkheid voor op.” De website van Masala is intussen offline.