Oefening die Europa dichter bij de burger moest brengen, maakt afstand alleen maar groter

Een jaar geleden beloofde Commissievoorzitter Von der Leyen de  Europese burgers meer inspraak  in wat de Europese Unie nu juist doet en hoe die (beter) voor hen kan werken. ‘Want de mensen moeten centraal staan in het Europees beleid,’ aldus Von der Leyen. Een Conferentie over de toekomst van Europa werd daartoe met veel bombast en grote beloftes in het leven geroepen. Alle Europeanen zouden er aan kunnen deelnemen. Een initiatief voor en door burgers dus. Maar is dat wel zo? Kamerlid Anneleen Van Bossuyt vreest ervoor, in deze vrije tribune op doorbraak.be.

Al bij de start werd duidelijk dat het eerder om de postjes dan de burgers te doen was. Guy Verhofstadt zag het graag als een ‘voor en door hemzelf’. Want wie zou die Conferentie dan wel mogen voorzitten? De Europese lidstaten, de Commissie en het Parlement eisten echter elk hun rol op. En zo ontstond een driekoppige raad van bestuur met – uiteraard – voor elke instelling een postje, aangevuld met elk een delegatie van doorluchtige personen die dan ook nog eens elk hun zegje wouden doen. Verhofstadt kreeg een troostprijs, als hoofd van de delegatie van het Europees Parlement.

Valse start

Alvast een valse start voor de Conferentie met als hoofddoel om ‘de burger meer te betrekken’. De resultaten die naar voor worden geschoven, weerspiegelen dan ook allesbehalve de noden of bezorgdheden van de hedendaagse Europeaan. Ze zetten vooral de Europese instellingen centraal.

Zo wordt een transnationale lijst naar voor geschoven waardoor 28 extra Europese Parlementsleden verkozen kunnen worden, een wetgevend initiatiefrecht voor datzelfde Parlement en een Spitzenkandidaten-proces, waarbij Europese burgers ook een zegje hebben over wie de toekomstige Commissievoorzitter wordt. Dat toont dat het Europees Parlement de Conferentie gebruikt of beter misbruikt om haar eigen institutionele agenda door te duwen.

Concrete impact

Er zijn nochtans genoeg zaken waar de gemiddelde Europeaan wél van wakker ligt.  Wat dacht men van de oorlog in Oekraïne? Of de torenhoge energieprijzen en dalende koopkracht die heel wat gezinnen in de armoede duwen? Of een kordate aanpak van de migratiecrisis? Of jobcreatie door het verder verdiepen van de interne markt? Ik kan zo blijven doorgaan. Kortom, concrete politieke beslissingen die een impact hebben op onze levens. Dát zou nuttig zijn geweest en de echte meerwaarde van Europa tonen.

Waar wij van het begin voor waarschuwden, is dus jammer genoeg ook realiteit geworden. De Conferentie over de Toekomst van Europa is niets meer dan een peperduur project geworden, bedoeld om een institutionele agenda door te duwen in plaats van écht een stem te geven aan de bezorgdheden van de burger. Weggesmeten geld, dat Europa niet dichter, maar juist verder van de burger heeft gebracht.