Nieuw Europees auteursrecht brengt vrij internet in gevaar

De Kamercommissie Economie buigt zich over de hervorming van het auteursrecht. Een hervorming die dringend nodig is, maar die ook enkele kwalijke en nefaste gevolgen voor de sector en het vrij internet met zich meebrengt. Kamerlid Anneleen Van Bossuyt (N-VA): “Het verplichte filtersysteem is een moderne censuurmachine. Een schat aan creativiteit gaat op die manier verloren. Zo komt niet alleen het vrije internet, maar ook de vrije meningsuiting ernstig in het gedrang.”

Correcte vergoeding voor auteurs en uitvoerende kunstenaars

Het is nodig om het auteursrecht aan de nieuwe realiteit, namelijk. toenemende digitalisering, aan te passen. Veel auteurs en uitvoerende kunstenaars zien hun rechten momenteel aangetast en ontvangen geen of zeer lage vergoedingen. Een hervorming is niet alleen wenselijk, maar ook broodnodig”, zegt Van Bossuyt, “Waar ik me echter niet in kan vinden, is de censuur waar enkele bepalingen van de Europese regelgeving toe zal leiden.”

Filters en censuur

In de praktijk wordt een online platform zoals bv. YouTube namelijk aansprakelijk voor beschermd materiaal dat wordt gedeeld door een gebruiker. Dat betekent dat zij de facto een filtersysteem dienen in te voeren op alles wat op hun kanalen wordt gedeeld. “Maar filters zijn niet in staat om uitzonderingen op het auteursrecht, zoals parodieën te herkennen en zullen dus uit voorzorg worden tegengehouden. Een schat aan creativiteit gaat op die manier verloren. Zo komt niet alleen het vrije internet, maar ook de vrije meningsuiting ernstig in het gedrang.”

Bijkomende wetgeving zonder wettelijke basis

Opvallend is dat de  regering-De Croo een nieuw recht creëert dat geen grondslag vindt in de Europese richtlijn en al twee keer negatief werd beoordeeld door de Europese Commissie. Het gaat om een onvervreemdbaar (bijkomend) vergoedingsrecht voor auteurs en uitvoerende kunstenaars via verplicht collectief beheer. Van Bossuyt: “Een bijkomend vergoedingsrecht klinkt natuurlijk mooi, maar dit recht kent geen wettelijke basis, noch is de praktische uitwerking  ervan duidelijk. Wij stellen ons de vraag of dit nieuw recht wel écht ten goede zal komen aan alle artiesten, en dus ook de artiesten in kleinere niches en lokaal opkomend talent.”

Laagdrempelige toegang tot nieuws

Het wetsontwerp (en richtlijn) voorziet ook in een nieuw exclusief recht voor persuitgevers. Onlinediensten zoals een Google News dienen toestemming van de persuitgevers te hebben (en dus licentieovereenkomsten te sluiten) vooraleer ze hun publicaties geheel of gedeeltelijk kunnen delen. Dit nieuw recht is positief omdat persuitgevers nu een verlies aan advertentie-inkomsten lijden omdat niet meer wordt doorgeklikt naar hun websites.

Voor ons was het echter belangrijk dat het écht om een exclusief recht ging voor persuitgevers, en zij niet verplicht zouden mogen worden inhoud te delen op die platformen. Daarom hebben we een amendement ingediend, dat unaniem aanvaard werd.

Los van het exclusief recht voor persuitgevers dat, zoals gezegd, een goede zaak is, blijven we wel van mening dat nieuwsverzamelaars aan gebruikers een unieke, gepersonaliseerde en laagdrempelige toegang tot een grote variëteit aan bronnen van media, feiten en nieuws verlenen die anders onder de radar blijven. De digitale evolutie maakt dat gebruikers dus eenvoudiger nieuws kunnen vergaren, wat zeker ook een goede evolutie is. Het is duidelijk dat persuitgevers en platformen elkaar versterken. Daarom vinden we het ook belangrijk dat hyperlinking en losse woorden of zeer korte fragmenten van perspublicaties nog steeds mogelijk blijft. Die hyperlinking moet wel gebeuren naar de originele website, zodat de uitgever bijvoorbeeld kan beslissen de betrokken inhoud al dan niet achter een betaalmuur te plaatsen.