Excuustruus Europa

Jeugdwerkloosheid en oneerlijke loonconcurrentie worden Europa vandaag zwaar aangerekend. Dat is te kort door de bocht.

Europa krijgt er de jongste tijd stevig van langs, vooral vanuit de hoek van de werknemersorganisaties. De betoging in Brussel van afgelopen vrijdag vormde het voorlopige hoogtepunt in dat protest, dat zich in de eerste plaats tegen de Europese Commissie richt. Twee steeds terugkerende onderdelen van het sociale protest tegen Europa betreffen de jeugdwerkloosheid en de oneerlijke loonconcurrentie, vooral via het misbruik van de zogenaamde detachering. De vraag luidt echter in hoeverre Europa schuld treft aan beide fenomenen. 

Het staat buiten kijf dat de jeugdwerkloosheid de Europese landen treft als een gesel. Volgens de jongste gegevens van Eurostat lag eind februari van dit jaar het jeugdwerkloosheidspercentage voor de ganse eurozone op 23,6 %. De hoogste cijfers duiken op in het zuiden van Europa: Italië 42 %, Spanje 54 % en Griekenland maar liefst 60 %! Landen als Duitsland (8 %), Oostenrijk (10 %) en Nederland (11 %) scoren dan weer een heel stuk beter. Opmerkenswaardig is dat België één jaar geleden met 22,5 % jeugdwerkloosheid nog onder het gemiddelde van de eurozone (24 %) uitkwam. Eind februari zaten we met een jeugdwerkloosheid van 24,2 % boven het eurogemiddelde (23,6 %). 

Nationale verantwoordelijkheden

Hoe dan ook, de enorme verschillen inzake jeugdwerkloosheid tussen de diverse EU-lidstaten geven meteen al aan dat je moeilijk kan argumenteren dat de oplossing voor dit probleem op de eerste plaats op Europees niveau te zoeken is. Bij een belangrijke Europese gemene deler in de oorzaken van die jeugdwerkloosheid zou er veel meer gelijklopendheid in de percentages optreden. Het gaat inderdaad vooral om slecht functionerende nationale arbeidsmarkten en tekortkomingen in de nationale onderwijssystemen. De jeugdwerkloosheid oplossen vergt in de eerste plaats een aantal moedige beslissingen van nationale regeringen. Die bedienen zich voor de jeugdwerkloosheid, net zoals voor zovele andere heikele kwesties, maar wat graag van Europa als excuustruus. De Belgische federale regering kan in dezen als een schoolvoorbeeld naar voren geschoven worden. 

Eenzelfde argumentatie geldt voor de oneerlijke loonconcurrentie via het fenomeen van de detachering. Het gaat daarbij om bedrijven uit landen met zeer lage lonen binnen de EU – Bulgarije en Roemenië zijn de klassiekers – die erin slagen op de markten van de rijkere Europese landen actief te zijn door de Europese regelgeving daarover te misbruiken. Het oneigenlijk en frauduleus gebruik van detachering is dus niet op de eerste plaats het gevolg van een tekortschietend Europa, maar wel van onvoldoende optreden en daadkracht bij de lidstaten zelf om strengere controles uit te voeren. Bovendien kan je er ook niet naast kijken: de politici en partijen die bijvoorbeeld in België het hardst de Europese obstakels in de strijd tegen de sociale dumping aanklagen, zijn precies dezelfde die al jarenlang dwarsliggen als het erop aankomt de noodzakelijke structurele maatregelen te nemen om onze internationale competitiviteit te herstellen. 

Kan Europa dan niks bijkomends doen om bijzonder ernstige maatschappelijke kwalen als de jeugdwerkloosheid aan te pakken? Jawel. Als Europa erin slaagt om de financieel-economische omgeving veel meer stabiliteit mee te geven dan vandaag het geval is, zal de economische groei toenemen en zullen werkloosheid en andere sociale problemen een stuk makkelijker te bestrijden vallen. Een eerste prioriteit in die context is en blijft uiteraard de verdere institutionele versteviging van de monetaire unie. 

Johan Van Overtveldt is Europees lijsttrekker voor de N-VA en professor economie aan de Universiteit Hasselt.
Anneleen Van Bossuyt is tweede opvolger op de Europese lijst van de N-VA en adviseur Europa op de studiedienst van de N-VA.